انواع صرافی ارز دیجیتال؛ مقایسه و معرفی

در حال حاضر، صرافی‌های ارز دیجیتال به یکی از ارکان اصلی اکوسیستم رمزارزها تبدیل شده‌اند و گزینه‌های متنوعی برای کاربران فراهم می‌کنند. شناخت انواع صرافی و انتخاب بهترین گزینه، نقش کلیدی در امنیت، سرعت و موفقیت معامله‌گران دارد.

تعریف صرافی ارز دیجیتال

صرافی ارز دیجیتال پلتفرمی آنلاین است که خدمات خرید و فروش و تبدیل رمزارزها را ارائه می‌دهد. این بسترها واسطه معامله بین فروشنده و خریدار بوده و امکان انتقال دارایی حداقل با یک واسطه را تسهیل می‌کنند.

دسته‌بندی انواع صرافی

در حالت کلی، صرافی‌ها به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند که هرکدام ویژگی و کارکرد خاص خود را دارند:

صرافی متمرکز (CEX)
صرافی غیرمتمرکز (DEX)
صرافی OTC
صرافی P2P
صرافی هیبریدی

صرافی متمرکز (Centralized Exchange)

صرافی‌ متمرکز با مدیریت مرکزی فعالیت می‌کند؛ یعنی کاربران باید دارایی‌ خود را به صرافی بسپارند و فرایند معامله، پرداخت و امنیت حساب توسط مجموعه مرکزی انجام می‌شود. نمونه‌های مطرح خارجی شامل کوین‌بیس، بایننس، کراکن و کوکوین هستند. در ایران نیز صرافی‌هایی مانند نوبیتکس، والکس، سرمایکس و بیت پین جزو معروف‌ترین‌های این دسته هستند.

مزایا:

حجم معاملات بالا، نقدینگی مناسب، ابزارهای پیشرفته معاملاتی، رابط کاربری آسان، پشتیبانی ۲۴ ساعته.
تنوع بالای رمزارزها؛ در برخی نمونه‌ها تا ۷۰۰ ارز.

معایب:

الزام به احراز هویت (KYC)، مدیریت مرکزی و احتمال هک و سرقت.

صرافی غیرمتمرکز (Decentralized Exchange)

در صرافی DEX، معاملات بین کاربران مستقیماً و بدون واسطه مرکزی صورت می‌گیرد. مالکیت کلیدهای خصوصی در اختیار کاربران است که امنیت را افزایش می‌دهد. پلتفرم‌هایی مانند یونی‌سواپ، پنکیک سواپ و وان اینچ از معروف‌ترین نمونه‌ها هستند.

مزایا:

عدم نیاز به احراز هویت، مالکیت کامل دارایی و امنیت بالا در برابر هک.
کارمزد پایین و امکان معامله هر توکن روی شبکه.

معایب:

نقدینگی پایین در برخی توکن‌ها، پیچیدگی بیشتر برای افراد مبتدی، نبود پشتیبانی.

صرافی OTC (Over the Counter)

در این نوع، معاملات به صورت شخصی و خارج از بستر عمومی بازار انجام می‌شود. مناسب برای سفارش‌های عمده و سازمانی، با حداقل نوسان و ریسک کمتر.

ویژگی‌ها:

امنیت بالا از طریق ذخیره‌سازی سرد، احراز هویت دو عاملی و ممیزی امنیتی.
مدیریت حساب اختصاصی، پشتیبانی از ارزهای متنوع.

صرافی P2P (Peer to Peer)

صرافی P2P بستری برای تبادل مستقیم رمزارز میان کاربران بدون حضور واسطه مرکزی است. کاربران قیمت و طرف معامله را انتخاب می‌کنند، امکان معامله با مینیمم احراز هویت، ارتباط مستقیم و امنیت بالاتر در مقابل هک وجود دارد.

مزایا:

حریم خصوصی، انتخاب طرف معامله، کارمزد پایین.

معایب:

احتمال کلاهبرداری به دلیل نبود نظارت، نقدینگی پایین در برخی ارزها.

صرافی هیبریدی

نوعی ترکیبی از ویژگی‌های صرافی متمرکز و غیرمتمرکز که علاوه بر نقدینگی بالا و امنیت مرکزی، کنترل بیشتری به کاربران داده می‌شود. این مدل هنوز در حال توسعه و کمتر رایج است.